Ăn theo cảm xúc - chỉ là thói quen hay dấu hiệu rối loạn?
Emotional eating là hành vi dùng thức ăn để điều tiết cảm xúc – đối phó với căng thẳng, buồn bã, cô đơn, nhàm chán hoặc lo âu. Câu hỏi được đặt ra là: liệu đây có phải là một dạng rối loạn ăn uống?
Để hiểu về Ăn Theo Cảm Xúc, bạn đọc thêm ở bài viết này nhé
👉 Một nghiên cứu trên tạp chí Appetite (2013) cho thấy:
Người có xu hướng ăn theo cảm xúc dễ mất kết nối với tín hiệu đói – no tự nhiên của cơ thể, dẫn đến hành vi ăn mất kiểm soát, tăng nguy cơ béo phì và rối loạn ăn uống.
Không hiếm gặp các biểu hiện như:
Cứng nhắc trong lựa chọn thực phẩm
Gắn nhãn thức ăn là “tốt” hoặc “xấu”
Ăn kiêng hoặc hạn chế thường xuyên
Ăn theo cảm xúc thay vì đói thực sự
Thời gian ăn không đều đặn
Suy nghĩ ám ảnh về thức ăn ảnh hưởng đến cuộc sống
Cảm thấy tội lỗi, xấu hổ sau khi ăn những món bị coi là “không lành mạnh”
Vậy ăn theo cảm xúc có phải là rối loạn ăn uống?
Câu trả lời là: có thể – tùy mức độ và hệ quả.
Hiện tại, emotional eating chưa được phân loại là một rối loạn tâm lý chính thức trong DSM-5 – cuốn sổ tay chẩn đoán các rối loạn tâm thần mà bác sĩ và chuyên gia tâm lý thường dùng. Tuy nhiên, hành vi này có liên quan chặt chẽ đến nhiều rối loạn ăn uống nghiêm trọng khác, như:
Chán ăn tâm lý (anorexia nervosa): cố tình ăn rất ít, sợ tăng cân dù đã gầy.
Rối loạn nôn ói (bulimia nervosa): ăn mất kiểm soát rồi cố tìm cách "tống ra" (nôn, dùng thuốc xổ, tập quá mức).
Ăn uống vô độ (binge eating): ăn quá nhiều trong thời gian ngắn, sau đó cảm thấy hối hận, xấu hổ.
Rối loạn ăn uống không điển hình (OSFED): có biểu hiện rối loạn rõ ràng nhưng không đủ tiêu chí để xếp vào nhóm cụ thể.
So sánh ăn theo cảm xúc và rối loạn ăn uống:
Thực ra, hai khái niệm này có điểm giống và khác nhau:
Nói cách khác: nếu ăn theo cảm xúc diễn ra thường xuyên, ảnh hưởng đến thể chất và tâm lý, thì nó có thể là một phần của rối loạn ăn uống nghiêm trọng hơn.
Làm sao để biết mình đang đói thật hay đói vì cảm xúc?
Đây là bước đầu tiên – nhưng rất quan trọng – nếu bạn muốn “gỡ rối” mối quan hệ giữa cảm xúc và đồ ăn. Dưới đây là vài dấu hiệu đơn giản để bạn tự phân biệt:
📌Đừng xem nhẹ việc ăn theo cảm xúc:
Việc ăn theo cảm xúc không xấu – nó là cách tự nhiên để cơ thể tìm sự dễ chịu khi bạn đang stress. Nhưng nếu bạn liên tục dựa vào thức ăn để giải quyết cảm xúc, điều đó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài, cả về thể chất lẫn tinh thần.
Thay vì cố “kiêng khem” hay tự trách mình, hãy tập trung vào:
Lắng nghe cảm xúc và nhu cầu thực sự của cơ thể.
Tìm cách giải tỏa cảm xúc khác không liên quan đến ăn uống (viết nhật ký, tập thể dục, trò chuyện…).
Xây dựng thói quen ăn uống đều đặn, có ý thức, không phán xét món ăn.
Nếu bạn thấy mình đang vật lộn với ăn uống theo cảm xúc, hãy nhớ: bạn không đơn độc. Và điều quan trọng không phải là “kiêng ăn”, mà là hiểu và chữa lành từ gốc – bằng cách chăm sóc cả cơ thể lẫn tâm trí.
Mình sẽ đề cập đến giải pháp kiểm soát việc ăn uống theo cảm xúc ở các bài viết sau. Các bạn nhớ đón đọc nhé !
CÁCH THỨC ĐĂNG KÝ:
Gửi email đến địa chỉ: joinandjoyproject@gmail.com
Nhắn tin trực tiếp: https://www.instagram.com/join_and_joy/